Sandhi (Seam)-संधि


( म )

संधिपद विच्छेद जिन स्वरों में संधि हुई
मतानुसार मत + अनुसार अ + आ= आ (दीर्घ)
मदिरालय मदिरा + आलय आ + आ= आ (दीर्घ)
मंदाग्नि मंद + अग्नि अ + अ= आ (दीर्घ)
मदांध मद + अंध अ + अ= आ (दीर्घ)
मदोन्मत्त मद + उन्मत्त अ + उ= ओ (गुण)
मध्यांतर मध्य + अन्तर अ + अ= आ (दीर्घ)
मतैक्य मत + ऐक्य अ + ऐ= ऐ (वृद्धि)
महोत्सव महा + उत्सव आ + उ= ओ (गुण)
महर्षि महा + ऋषि आ + ऋ= अर् (गुण)
महाशय महा + आशय आ + आ= आ (दीर्घ)
महात्मा महा + आत्मा आ + आ= आ (दीर्घ)
मरणासन्न मरण + आसन्न अ + आ= आ (दीर्घ)
मरणोपरान्त मरण + उपरान्त अ + उ= ओ (गुण)
मल्लिकार्जुन मल्लिक + अर्जुन अ + आ= आ (दीर्घ)
मलयानिल मलय + अनिल अ + अ=आ (दीर्घ)
महेन्द्र महा + इन्द्र आ + इ= ए (गुण)
महेश महा + ईश आ + ई= ए (गुण)
महीश्वर मही + ईश्वर ई + ई= ई (दीर्घ)
मध्वाचार्य मधु + आचार्य उ + आ= वा (यण)
मातृण मातृ + ऋण ऋ + ऋ= ऋ (दीर्घ)
महैश्वर्य महा + ऐश्वर्य आ + ऐ=ऐ (वृद्धि)
मुनीश मुनि + ईश इ = ई = ई (दीर्घ)
मुनीन्द्र मुनि + इन्द्र इ + इ= ई (दीर्घ)
मुखाकृति मुख + आकृति अ + आ= आ (दीर्घ)
मुखाग्नि मुख + अग्नि अ + अ= आ (दीर्घ)
महोदय महा + उदय आ + उ= ओ (गुण)
महोपदेश महा + उपदेश आ + उ= ओ (गुण)
महौज महा + ओज आ + ओ= औ (वृद्धि)
महौषध महा + औषध आ + औ= औ (वृद्धि)
मेघाच्छन्न मेघ + आच्छन्न अ + आ= आ (दीर्घ)
मन्वंतर मनु + अन्तर उ + अ= व (यण)
मध्वासव मधु + आसव उ + आ= वा (यण)
मध्यावकाश मध्य + अवकाश अ + अ= आ (दीर्घ)
मार्तण्ड मार्त + अण्ड अ + अ= आ (दीर्घ)
मृगेन्द्र मृग + इन्द्र अ + इ= ए (गुण)
मृगांक मृग + अंक अ + अ= आ (दीर्घ)
मात्रानंद मातृ + आनंद ऋ + आ= रा (यण)

( य )

संधिपद विच्छेद जिन स्वरों में संधि हुई
यथेष्ट यथा + इष्ट आ + इ= ए (गुण)
यथोचित यथा +उचित आ + उ= ओ (गुण)
यद्यपि यदि + अपि इ + अ= य (यण)
यज्ञाग्नि यज्ञ + अग्नि अ + आ= आ (दीर्घ)
यज्ञोपवीत यज्ञा + उपवीत अ + उ= ओ (गुण)
योगेन्द्र योग + इन्द्र अ + इ= ए (गुण)

( र )

संधिपद विच्छेद जिन स्वरों में संधि हुई
रक्ताभ रक्त + आभ अ + आ= आ (दीर्घ)
रमेश रमा+ईश आ + ई= ए (गुण)
रमेन्द्र रमा + इन्द्र आ + इ= ए (गुण)
रसास्वादन रस + आस्वादन अ + आ= आ (दीर्घ)
रजनीश रजनी + ईश ई + ई= ई (दीर्घ)
रवींद्र रवि + इंद्र इ + इ= ई (दीर्घ)
रवीश रवि + ईश इ + ई= ई (दीर्घ)
रत्नाकर रत्न + आकर अ + आ= आ (दीर्घ)
रसात्मक रस + आत्मक अ + आ= आ (दीर्घ)
रसानुभूति रस + अनुभूति अ + अ= आ (दीर्घ)
रसाभास रस + आभास अ + आ= आ (दीर्घ)
राकेश राका + ईश आ + ई= ए (गुण)
राजर्षि राजा + ऋषि आ + ऋ= अर (गुण)
रामायण राम + अयन अ + आ= आ (दीर्घ)
राजेन्द्र राजा + इन्द्र आ + इ= ए (गुण)
रामावतार राम + अवतार अ + अ= आ (दीर्घ)
रामाधार राम + आधार अ + आ= आ (दीर्घ)
राजाज्ञा राजा + आज्ञा आ + आ= आ (दीर्घ)
राघवेन्द्र राघव + इन्द्र अ + इ= ए (गुण)
राज्याभिषेक राज्य + अभिषेक अ + अ= आ (दीर्घ)
रामेश्वर राम + ईश्वर अ + ई= ए (गुण)
रावणेश्वर रावण + ईश्वर अ + ई= ए (गुण)
रत्नावली रत्न + अवली अ + आ= आ (दीर्घ)
रूद्राक्ष रूद्र + अक्ष अ + अ= आ (दीर्घ)
रेखांकित रेखा + अंकित अ + अ= आ (दीर्घ)
रेखांश रेखा + अंश अ + अ= आ (दीर्घ)
रोमावलि रोम + अवलि अ + अ= आ (दीर्घ)
रावण रौ + अन औ + अ= आव (अयादि)
रामानन्द राम + आनंद अ + आ= आ (दीर्घ)

( ल )

संधिपद विच्छेद जिन स्वरों में संधि हुई
लघूर्मि लघु + ऊर्मि उ + ऊ= ऊ (दीर्घ)
लम्बोदर लम्ब + उदर आ + उ= ओ (गुण)
लोकोत्तर लोक + उत्तर
लंकेश्वर लंका + ईश्वर आ + ई= ए (गुण)
लघ्वाहार लघु + आहार उ + आ= वा (यण)
लाटानुप्रास लाट + अनुप्रास अ + आ= आ (दीर्घ)
लिंगानुशासन लिंग + अनुशासन अ + अ= आ (दीर्घ)
लोकोक्ति लोक + उक्ति अ + उ= ओ (गुण)
लोकेश लोक + ईश अ + ई= ए (गुण)
लोकायतन लोक + आयतन अ + आ= आ (दीर्घ)
लीलागार लीला + आगार आ + आ= आ (दीर्घ)
लोपामुद्रा लोप + आमुद्रा अ + आ= आ (दीर्घ)
लोहिताश्व लोहित + अश्व अ + अ= आ (दीर्घ)
लेखाधिकारी लेखा + अधिकारी आ + अ= आ (दीर्घ)
लुप्तोपमा लुप्त + उपमा अ + उ= ओ (गुण)
लोकाधिपति लोक + अधिपति अ + अ= आ (दीर्घ)
लोकोत्तर लोक + उत्तर अ + उ= ओ (गुण)
लोटा लृ + ओटा लृ + ओ= लो (यण)

( व )

संधिपद विच्छेद जिन स्वरों में संधि हुई
वंशांकुर वंश + अंकुर अ + अ= आ (दीर्घ)
वंशानुक्रम वंश + अनुक्रम अ + अ= आ (दीर्घ)
वघूत्सव वघू + उत्सव ऊ + उ= ऊ (दीर्घ)
वज्रांग वज्र + अंग अ + अ= आ (दीर्घ)
वज्राघात वज्र + आघात अ + आ= आ(दीर्घ)
वज्रायुध वज्र + आयुध अ + आ= आ (दीर्घ)
वनोत्सव वन + उत्सव अ + उ= ओ (गुण)
व्यर्थ वि + अर्थ इ + अ= य (यण)
वसंतोत्सव वसंत + उत्सव अ + उ= ओ (गुण)
वसुधैव वसुधा + एव आ + ए= ऐ (वृद्धि)
वार्तालाप वार्ता + आलाप आ + आ= आ (दीर्घ)
वामेश्वर वाम + ईश्वर अ + ई= ए (गुण)
व्यापक वि + आपक इ + आ= या (यण)
व्याप्त वि + आप्त इ + आ= या (यण)
व्याकुल वि + आकुल इ + आ= या (यण)
व्यायाम वि + आयाम इ + आ= या (यण)
व्याधि वि + आधि इ + आ= या (यण)
व्याघात वि + आघात इ + आ= या (यण)
व्युत्पत्ति वि + उत्पत्ति इ + उ= यु (यण)
व्यूह वि + ऊह इ + ऊ= यू (यण)
विद्योपार्जन विद्या + उपार्जन आ + उ= ओ (गुण)
विधूदय विधु + उदय उ + उ= ऊ (दीर्घ)
विकासोन्मुख विकास + उन्मुख अ + उ= ओ (गुण)
विजयेच्छा विजय + इच्छा अ + इ= ए (गुण)
विचारोचित विचार + उचित अ + उ= ओ (गुण)
विकलांग विकल + अंग अ + अ= आ (दीर्घ)
वीरांगना वीर + अंगना अ + अ= आ (दीर्घ)
वेदान्त वेद + अन्त अ + अ= आ (दीर्घ)
वेदाध्ययन वेद + अध्ययन अ + अ= आ (दीर्घ)
वनौषधि वन + ओषधि अ + ओ= औ (वृद्धि)
वध्वागमन वधू + आगमन ऊ + आ= वा (यण)
वध्वैश्वर्य वधू + ऐश्वर्य ऊ + ऐ= वै (यण)
वस्त्रालय वस्त्र + आलय अ + आ= आ (दीर्घ)
वर्णनातीत वर्णन + अतीत अ + अ= आ (दीर्घ)
वर्णाश्रम वर्ण + आश्रम अ + आ= आ (दीर्घ)
वर्गाकार वर्ग + आकार अ + आ= आ (दीर्घ)

( श )

संधिपद विच्छेद जिन स्वरों में संधि हुई
शताब्दी शत + अब्दी अ + अ= आ (दीर्घ)
शकारि शक + अरि अ + अ= आ (दीर्घ)
शब्दालंकार शब्द + अलंकार अ + अ= आ (दीर्घ)
शयन शे + अन ए + अ= अय (अयादि)
शरणागत शरण + आगत अ + आ= आ (दीर्घ)
शरणार्थी शरण + अर्थी अ + अ= आ (दीर्घ)
शायक शै + अक ऐ + अ= आप (अयादि)
शावक शौ + अक औ + अ= आव (अयादि)
शास्त्रानुसार शास्त्र + अनुसार अ + अ= आ (दीर्घ)
शास्त्रार्थ शास्त्र + अर्थ अ + अ= आ (दीर्घ)
शिष्टाचार शिष्ट + आचार अ + आ= आ (दीर्घ)
शिवालय शिव + आलय अ + आ= आ (दीर्घ)
शिलासन शिला + आसन आ + आ= आ (दीर्घ)
शिक्षालय शिक्षा + आलय आ + आ= आ (दीर्घ)
शिक्षार्थी शिक्षा + अर्थी आ + अ= आ (दीर्घ)
शिवेन्द्र शिव + इन्द्र अ + इ= ए (गुण)
शिवाम्बु शिव + अम्बु अ + अ= आ (दीर्घ)
शुद्धोदन शुद्ध + ओदन अ + ओ=
शुभारंभ शुभ + आरंभ अ + आ= आ (दीर्घ)
शुभ्रांशु शुभ + अंशु अ + आ= आ (दीर्घ)
शुभेच्छा शुभ + इच्छा अ + इ= ए (गुण)
श्वेताम्बर श्वेत + अम्बर अ + अ= आ (दीर्घ)
श्रवण श्रो + अन ओ + अ= अव (अयादि)
श्रावण श्रौ + अन औ + अ= आव (अयादि)
श्लोकाबद्ध श्लोक + आबद्ध अ + आ= आ (दीर्घ)
षोड्शोपचार षोड्श + उपचार अ + उ= ओ (गुण)
सत्याग्रह सत्य+आग्रह अ + आ= आ (दीर्घ)
सभाध्यक्ष सभा + अध्यक्ष अ + अ= आ (दीर्घ)
सावधान स + अवधान अ + अ= आ (दीर्घ)
स्वल्प सु + अल्प उ + अ= व (यण)

( ह )

संधिपद विच्छेद जिन स्वरों में संधि हुई
हरीश हरि + ईश इ + ई= ई (दीर्घ)
हर्षोल्लास हर्ष + उल्लास अ + उ= ओ (गुण)
हताश हत + आश अ + आ= आ (दीर्घ)
हरिणाक्षी हरिण + अक्षी अ + अ= आ (दीर्घ)
हताहत हत + आहत अ + आ= आ (दीर्घ)
हितोपदेश हित + उपदेश अ + उ= ओ (गुण)
हिमालय हिम + आलय अ + आ= आ (दीर्घ)
हितैषी हित + ऐषी अ + ऐ= ऐ (वृद्धि)
हीनावस्था हीन + अवस्था अ + अ= आ (दीर्घ)
हास्यास्पद हास्य + आस्पद अ + आ= आ (दीर्घ)
क्षुधातुर क्षुधा + आतुर आ + आ= आ (दीर्घ)
त्रिपुरारि त्रिपुर + अरि अ + अ= आ (दीर्घ)
त्रिभुजाकार त्रिभुज + आकार अ + आ= आ (दीर्घ)
ज्ञानेश ज्ञान + ईश अ + ई= ए (गुण)
ज्ञानेश्वर ज्ञान + ईश्वर अ + ई= ए (गुण)
ज्ञानांजन ज्ञान + अंजन अ + अ= आ (दीर्घ)
ज्ञानेन्द्रिय ज्ञान + इन्द्रिय अ + इ= ए (गुण)
क्षुद्रात्मा क्षुद्र + आत्मा अ + आ= आ (दीर्घ)
क्षुधार्त्त क्षुधा + आर्त्त आ + आ= आ (दीर्घ)